Có thể nói, một trong những công việc quan trọng trước khi trồng hoa ly là lựa chọn củ giống phù hợp với điều kiện trồng của gia đình bạn vì nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh tế sau này.
Do đó khi đặt mua củ giống, các bạn cần lưu ý 4 điểm sau:
- Tên giống
- Nhóm giống
- Kích cỡ củ giống
- Công ty cung cấp củ giống ở Việt Nam và Hà Lan
1. Lựa chọn tên giống
Để lựa chọn được tên giống cần đặt mua, các bạn nên căn cứ vào một số yếu tố sau:
1.1. Mức độ phổ biến của giống
Tại sao vậy? Vì những giống hoa ly đã và đang trồng phổ biến ngoài sản xuất là những giống đã được qua “khảo nghiệm”, nên những thông tin về đặc tính của giống như thời gian sinh trưởng, màu sắc, hương thơm, khả năng chống chịu sâu bệnh…các bạn có thể dễ dàng có được. Do đó, đối với những người mới trồng hoa ly, chúng tôi khuyên các bạn nên chọn những giống đã được trồng phổ biến ngoài sản xuất.
Hoa ly 'Sorbonne" là một trong những giống hoa ly được trồng sớm nhất và phổ biến nhất ở Việt Nam
Đối với những người trồng hoa chuyên nghiệp, họ thường lựa chọn những giống mới, tuy nhiên việc làm này thường tiềm ẩn khá nhiều rủi ro vì những giống mới thường là những giống chưa từng được trồng ở Việt Nam. Do đó những đặc tính của giống, nhất là khả năng thích ứng của giống trong điều kiện trồng ở Việt Nam có đạt chất lượng hoa cao hay không thì bản thân họ chưa thể biết ngay được.
1.2. Khả năng tiêu thụ của giống
Những giống hoa ly được trồng phổ biến ngoài sản xuất cũng là những giống có khả năng tiêu thụ tốt vì chúng đã được thị trường chấp nhận. Tuy nhiên các bạn cũng biết rằng thị hiếu của người tiêu dùng, nhất là về mặt hàng như hoa tươi thì luôn thay đổi, do đó các bạn cũng cần thường xuyên cập nhật những giống mới ngoài thị trường.
Bên cạnh đó thị hiếu và mức thu nhập của người dân nơi bạn sống cũng ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ của giống vì 2 yếu tố này không giống nhau ở mỗi địa phương. Nếu bạn chỉ xác định tiêu thụ hoa ở địa phương mình thì trước khi trồng, các bạn nên tìm hiểu qua thị hiếu của người dân nơi bạn sống, họ có thích hoa ly không, nếu có thì thích loại hoa màu gì, có hương thơm hay không, cây cao hay thấp, hoa cắt cành hay trồng chậu…Các bạn có thể thu thập những thông tin này ở các cửa hàng bán hoa hay ở chợ...hoặc nếu bạn biết nơi bạn ở đã có người đang trồng hoa ly thì bạn có thể tham khảo thông tin từ người đó để quyết định lựa chọn cho mình giống trồng phù hợp.
Ngoài ra các bạn cũng cần căn cứ vào điều kiện sinh thái của vùng bạn định trồng hoa ly vì cây hoa ly khá nhạy cảm với điều kiện ngoại cảnh (nhiệt độ, ẩm độ, ánh sáng…). Nếu nơi bạn định trồng có nền nhiệt độ cao (ví dụ một số tỉnh ở miền Trung như Thanh Hóa, Nghệ An…) thì nên chọn những giống có khả năng chịu nhiệt (các giống thuộc nhóm Asiatic, LA hay OT), trái lại ở những nơi có khí hậu mát mẻ (vùng núi cao như Mộc Châu, Sa Pa hay Đà Lạt…) thì có thể trồng được hầu hết các giống thuộc các nhóm lai khác nhau.
Giống ly OT 'Yelloween' thích hợp trồng ở những vùng có nền nhiệt cao vào mùa đông như miền Trung hoặc trồng trái vụ ở đồng bằng và miền núi phía Bắc vụ xuân hè
2. Nhóm giống lai
Sau khi đã quyết định giống hoa ly cần đặt mua thì bước tiếp theo các bạn cần xem xét giống đó thuộc nhóm giống lai nào?
Đối với những người mới trồng, tôi khuyên các bạn nên chọn những giống thuộc các nhóm giống “dễ trồng” nghĩa là cây sinh trưởng khỏe, có khả năng chịu nhiệt, chống chịu tốt với một số loại bệnh gây hại chính mà ở đây chủ yếu là “bệnh cháy lá sinh lý”, ví dụ như các giống thuộc nhóm lai OT và một số giống thuộc nhóm Oriental (giống cụ thể tra phần “Sản phẩm”).
3. Kích cỡ củ giống
Kích cỡ củ giống liên quan đến số nụ hoa/cây và giá thành củ giống. Mỗi nhóm giống khác nhau thì có kích cỡ củ trồng phổ biến, và ngay trong mỗi giống thì cũng có những kích cỡ củ khác nhau để bạn lựa chọn. Ví dụ:
+ Đối với nhóm lai Asiatic và LA (nhóm ly không thơm): Thường trồng cỡ củ 14/16, 16/18 hoặc 18/20 (ít trồng hơn).
+ Đối với nhóm lai Oriental (nhóm ly thơm): Thường trồng cỡ củ 16/18 hoặc 18/20
+ Đối với nhóm lai OT (nhóm ly thơm chịu nhiệt): Thường trồng cỡ củ 20/22 hoặc 22/24
Trong cùng một giống, kích thước củ càng lớn thì giá củ càng cao. Ngoài ra những giống có nhu cầu đặt mua cao thì giá cũng cao hơn các giống khác.
Do vậy, để có thể chọn lựa được kích thước củ giống phù hợp thì ngoài việc căn cứ vào số nụ hoa/cây mà bạn muốn đạt thì cũng cần tính toán đến chi phí mua củ giống ban đầu. Trong trường hợp vốn ít, có thể lựa chọn những kích cỡ củ nhỏ hơn mà vẫn đảm bảo được số nụ hoa/cây ở mức cần thiết.
4. Công ty cung cấp củ giống ở Việt Nam và Hà Lan
Việc lựa chọn được những công ty cung cấp củ giống có chất lượng cao, giá cả hợp lý là vô cùng quan trọng vì >50% yếu tố quyết định thành bại trong trồng hoa ly là phụ thuộc vào chất lượng củ giống đem trồng.
Hiện nay ở Việt Nam có khá nhiều công ty cung cấp củ giống hoa ly để bạn lựa chọn. Khi lựa chọn một công ty, các bạn nên để ý đến tuổi đời hoạt động của nó, đặc biệt là chính sách, dịch vụ chăm sóc khách hàng sau khi xuất củ giống (chính sách bồi thường do chất lượng củ giống không đảm bảo, hỗ trợ về mặt kỹ thuật trồng…).
Cuối cùng, một điều lưu ý nữa là nếu có điều kiện các bạn cũng nên chọn những củ giống hoa ly có nguồn gốc từ các công ty lớn, uy tín về cung cấp củ giống ở bên Hà Lan như Jan de Wit en Zonen B.V., Onings Holland Flowerbulbs, Zabo Plant, Van den Bos Flower bulbs, Royal Van Zanten, De Jong Lelies, VWS Flowerbulbs (Xem Thông tin các công ty này).
Như tôi đã nói, hầu như toàn bộ củ giống hoa ly được trồng ở Việt Nam là nhập khẩu từ Hà Lan. Do vậy, trong quá trình vận chuyển, bảo quản củ giống và bán đến tay người tiêu dùng sẽ không tránh khỏi ảnh hưởng đến chất lượng củ giống mà điều này đôi khi nằm ngoài ý muốn của cả người bán và mua. Chỉ khi nào chúng ta có thể tự sản xuất được củ giống hoa ly trong nước thì sẽ chủ động được nguồn cung cấp củ giống chất lượng đến tay người trồng hoa.
Chúc các bạn trồng hoa ly thành công!
(Bài và ảnh: Thanh Tuyền)
