Cũng giống như đào, quất, mai được trưng trong những ngày đầu năm tại Việt Nam với ý nghĩa cầu mong một năm mới may mắn, hạnh phúc, đầy đủ sẽ đến với gia đình thì cây thông Noel trong ngày Giáng sinh cũng có những ý nghĩa to lớn. Theo đó, những ngày mùa đông ở các nước phương Tây thường rất lạnh và khiến cho các loại cây cối đều héo rũ, tuy nhiên chỉ có cây thông vẫn luôn xanh tươi. Chính bởi vậy, theo quan niệm của người phương Tây thì màu xanh của cây thông là biểu tượng của sự “vĩnh cửu”, là tượng trưng cho sự phồn vinh, ấm no trong năm mới.

Ngoài ra, mọi người còn trang trí lên cây thông Noel một số các vật phẩm khác nhau như: đèn nến, hoa màu, banh vải nhiều màu, đồ chơi các loại… để tượng trưng cho sự giàu có và may mắn.

Lịch sử bán cây thông Noel

Tại Mỹ vào năm 1851, có một người nông dân đã mang hai chiếc xe trượt tuyết chở những cây thường xanh vào thành phố New York để bán. Ở thời điểm đó, nhiều người vào rừng tự chặt cây. Những cây này mọc hoang và không được cắt tỉa, chăm sóc cẩn thận như những cây thông mà chúng ta mua ngày nay từ một trang trại trồng cây. Vào những năm 1920, gần như mọi gia đình Mỹ đều có một cây thông Noel. Khi cuộc Đại suy thoái bắt đầu, những người ươm cây không thể bán cây của họ để làm cảnh quan nên họ đã chặt chúng và bán chúng làm cây thông Noel. Người Mỹ thích những cây này vì chúng có hình dáng đẹp hơn những cây hoang dã. Việc trồng cây thông Noel như một công việc kinh doanh được bắt đầu từ đó.

Trồng cây thông Noel

Cũng giống như bất kỳ loại cây trồng nào khác, người trồng cây thông Noel cần đảm bảo cây của họ được trồng trên đất tốt, có đủ chất dinh dưỡng và nước. Việc trồng cây thông Noel tốn rất nhiều công sức. Cần xới đất trước khi trồng cây con. Sau khi cây được trồng, người trồng cây phải theo dõi và kiểm soát các động vật gây hại và côn trùng. Các loài động vật có vú như hươu, nai, chuột túi và sóc đất có thể làm tổn thương cây vì chúng có thể gây hại cho cả rễ và chồi.

Ngoài ra, cây cần được cắt tỉa cẩn thận, đôi khi vài lần trong năm, để duy trì hình dáng cây thông Noel. Người nông dân thường phải cắt cỏ giữa các hàng cây để loại bỏ cỏ dại sẽ lấy nước và chất dinh dưỡng từ cây. Mùa đông quá lạnh và mùa hè quá nóng hoặc khô có thể làm hỏng cây. Những trận tuyết sớm có thể khiến việc chặt và vận chuyển cây gặp nhiều khó khăn.

Cắt tỉa cây thông Noel ở trang trại O'Donnell Bros, Mỹ

Thông thường mỗi cây thông Noel mất trung bình khoảng 7 năm để sinh trưởng và phải cần 15 năm mới đạt chiều cao 7-8m, tuy nhiên với những cây thông có kích thước lớn hơn thì còn mất nhiều thời gian hơn nữa. Chiều cao cực đại của một cây thông có thể lên tới 130m.

Thu hoạch cây thông Noel

Hầu hết các đồn điền bắt đầu thu hoạch cây thông Noel trong suốt tuần đầu tiên của tháng 11. Những cây được vận chuyển ra ngoài lãnh thổ sẽ được thu hoạch đầu tiên. Sau đó, những cây phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng nội địa sẽ được thu hoạch từ giữa tháng 11 đến tháng 12.

 

Các công nhân cắt và vận chuyển cây thông Noel

Những người mua cây thông Noel có thể đến các trang trại trồng cây để lựa chọn trực tiếp hoặc mua lẻ tại các cửa hàng, trung tâm vườn ươm. Cây thông Noel thường được cắt để bán hoặc đánh cả cây, bó bầu lại và mang về trang trí trong nhà khoảng 1 tuần, sau đó sẽ được trồng lại làm cảnh ở sân vườn. Đối với những cây thông quá lớn thì người ta cần đến những xe tải vận chuyển chuyên dụng có chức năng làm mát hoặc thậm chí dùng cả trực thăng để vận chuyển các cây này nếu như địa hình không cho phép xe tải đi vào.

Tác dụng của cây thông Noel

Cây thông Noel rất tốt cho môi trường. Cứ 0,4ha trồng cây thông Noel tạo ra lượng oxy đủ cho 18 người, điều đó có nghĩa là các trang trại cây thông Noel trên khắp nước Mỹ đang cung cấp đủ oxy cho 9 triệu người mỗi ngày.

Dự án sử dụng cây thông Noel để chống xói mòn dọc bờ sông Connecticut, Mỹ

Sau ngày lễ, cây thông Noel có thể được tái sử dụng làm lớp phủ và những cây thông Noel lớn có thể được chất thành hàng rào chống xói mòn đất. Vào năm 2002, những cây thông Noel khổng lồ đã được sử dụng trong dự án khôi phục bờ sông bị xói mòn dọc theo sông Connecticut. Những cây thông này được đặt trên sông với ngọn của chúng hướng về phía hạ lưu. Các cây này bám chặt vào bờ sông và các cây khác sẽ đâm rễ giữa các nhánh của chúng. Điều này đã giúp bờ sông không bị xói mòn. Ngoài ra, cây thông còn được đặt trong ao làm nơi cư trú của cá hoặc đặt ở sân sau nhà để trang trí và làm thức ăn cho chim chóc qua mùa đông.

Thủ đô cây thông Noel của thế giới

Trước đây, thị trấn Lunenburg (tỉnh Nova Scotia, Canada) được coi là ‘Thủ đô cây thông Noel Balsam Fir của thế giới’. Khí hậu ẩm mát của Nova Scotia rất lý tưởng để trồng Balsam Fir. Nhờ có tán lá tươi tốt, hương thơm ngát và khả năng lưu giữ tinh thể hình kim cao, Nova Scotia Balsam nhanh chóng trở thành loài cây được lựa chọn trên khắp Bắc Mỹ. Vào những năm 1950, xuất khẩu hàng năm của tỉnh Nova Scotia vượt quá 3,5 triệu cây, một nửa trong số đó đến từ thị trấn Lunenburg. Nhưng danh hiệu này đang bị lung lay bởi 2 lý do:

Thứ nhất là hiện nay cây thông Noel được trồng từ hơn 20 loài trên khắp thế giới. Các cây thông được trồng ở Bắc Mỹ chủ yếu là loài Balsam Fir có nguồn gốc từ miền đông và miền trung Canada và Fraser Fir có nguồn gốc từ dãy núi Appalachian ở Tây Virginia. Trong khi đó, các cây thông Noel ở châu Âu có xu hướng là loài: Douglas Fir và Nordmann Fir.

     

Từ trái qua phải: Balsam Fir, Fraser Fir, Douglas Fir và Nordmann Fir

Thứ hai là một số nước ở Châu Âu (Đức, Đan Mạch) và Mỹ đang có sản lượng cây thông Noel hàng năm vượt Canada. Theo Hiệp hội Người trồng cây thông Noel của Châu Âu (năm 2017) thì Đức sản xuất 20 triệu cây, Đan Mạch sản xuất 11,5 triệu cây, Mỹ sản xuất 15 triệu cây, còn Canada là 5-6 triệu cây.

 

Trang trại trồng cây thông Noel Gut Kuehren ở Đức

Sự thiếu hụt cây thông Noel trong tương lai

Theo Canadian Press, giá cây thông Noel ở Canada mỗi năm tăng trung bình 15% trong 5 năm qua. Còn theo Hiệp hội Cây Giáng sinh Quốc gia Mỹ, giá trung bình của một cây thông đã tăng 123% từ mức 35 đô la Mỹ vào năm 2013 lên 78 đô la Mỹ vào năm 2018.

Tình trạng thiếu cây có thể bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, làm cho những người trồng cây thông không bán được hàng khiến họ phải cắt giảm việc trồng hoặc từ bỏ việc trồng cây. Bên cạnh đó, sự biến đổi khí hậu (hạn hán, cháy rừng) làm cho sản lượng cây thông Noel bị sụt giảm trong những năm qua. Khi nền kinh tế thế giới được phục hồi, nhu cầu đối với cây thông Noel tăng lên, trong khi nguồn cung giảm đã đẩy giá cây thông tăng cao kỷ lục trên khắp thế giới. Dự báo sự thiếu hụt nguồn cung này sẽ còn tiếp diễn trong ít nhất một vài năm nữa.

Thanh Tuyền sưu tầm và dịch.